Tablescapes

Damast is vakmanschap op topniveau. In het juiste licht zie je verhalen tevoorschijn komen, wit in wit geweven: over liefde, trots, gastvrijheid en geloof. Met Collectiepresentatie #6 presenteert Texture een selectie servetten en tafellakens uit de historische damastcollectie, naast hedendaags werk van meester-kunstenaar Joan Sallas en textieldesigner Emilie Palle Holm.

Een prachtig gedekte tafel is altijd een spektakel. Vandaag, maar evengoed in het Europa van de 16de, 17de en 18de eeuw. Toen stonden luxe damasten servetten en geplooide sculpturen van linnengoed centraal: een feest voor het oog. De geweven servetten en tafellakens – eenvoudige gebruiksvoorwerpen – ontwikkelen zich razendsnel tot gewilde luxe-items en een ware kunstvorm. In de Lage Landen gelden de scherpe plooien van een kraakhelder tafellaken als teken van welstand. Aan de Noord-Italiaanse hoven ontstaat in de 16de eeuw een nieuwe mode: het vouwen van linnen tot sierlijke sculpturen. Instructieboeken zoals Li tre trattati van Mattia Giegher (1629), verspreiden deze technieken al snel door heel Europa.

Vandaag blaast Joan Sallas deze ‘tafeltriomfen’ nieuw leven in. Op basis van historische bronnen en afbeeldingen reconstrueert hij vouwtechnieken en betekenis van de textiele tafelsculpturen. De 3D-geweven centerpieces van Emilie Palle Holm sluiten hierop aan: ze zijn verwant aan de eeuwenoude servetplooien, maar vernieuwen tegelijk de techniek. Samen brengen zij in Tablescapes een bijzondere tafelkunst weer tot leven.

Emilie Palle Holm heeft een master in textiel van de Swedish School of Textiles (Universiteit van Borås). Haar Oriori werk geeft een nieuwe invulling aan de eeuwenoude kunst van het vouwen in de context van hedendaags textielontwerp. Door het toepassen van hedendaagse 3D-weeftechnologieën op een jacquardweefgetouw is het mogelijk om de geweven sculpturen en structuren van vorm te veranderen. Ze onderzoekt hiermee hoe vlak textiel kan transformeren tot dynamische ruimtelijke vormen.

De techniek van het damast weven is oorspronkelijk afkomstig uit Azië. Het vindt zijn weg naar Europa via de zijderoutes, handelsconnecties en kruistochten. In de Lage Landen wordt Kortrijk bekend om zijn vaardige, internationaal befaamde linnenwevers. Eind 16de eeuw vluchten veel Zuidelijke Nederlanders naar het noorden, vanwege religieuze onrust en economische onzekerheid. Veel Kortrijkse wevers vestigen zich in Haarlem, een stad met een bloeiende textiel- en bleekindustrie waar ze hun ambacht kunnen voortzetten. De stad groeit uit tot een centrum voor damastproductie en linnenhandel, waar ook bekende Kortrijkzanen als Passchier Lammertijn een belangrijke rol in spelen.

Het damast geweven in de Lage Landen vindt zijn weg naar Europese vorstenhoven en huizen van rijke burgers. Het wordt gemaakt ter gelegenheid van een huwelijk, een gewonnen veldslag, als geschenk of als een conversation piece aan tafel. We nodigen je uit om in Tablescapes traag te kijken en bloemen, kronkelende slangen, bulderende kanonnen of een duif met een takje te zien opduiken. Een spel van glans en schaduw dat alleen zichtbaar wordt als je écht kijkt. Kijk, speur en ontdek.

De Catalaanse Joan Sallas is een ware vouwexpert en -kunstenaar. Historisch onderzoek naar de kunst van het vouwen ligt ten grondslag aan zijn praktijk, samen met het onderwijzen van de technieken. Op basis van historische bronnen, zoals Li te trattati van Mattia Giegher (1629), reconstrueert hij de technieken, betekenissen en functies van de geplooide tafeldecoraties. Joan Sallas heeft gevouwen voor Koningin Elizabeth II van Engeland en kroonprinses Victoria van Zweden en zijn werk is te zien geweest in verschillende musea.

Tablescapes. Tussen plooi en prestige is te bezoeken t.e.m. 31 augustus 2027. Ontdek ons publieksprogramma via de kalender: De Vouwkeuken (permanent - werkstation op zaal), Plantoïd (16.10 - 04.01 - installatie), de kunst van het vouwen (06.12 - masterclass met Joan Sallas), schitterend gevouwen linnen (07.12 - lezing met Joan Sallas), damastweven (10.01 & 11.01 - masterclass).